بد بینی، عامل ضد تربیت

مسئله بد بینی مسئله مهمی است، مادر و پدر و غیره  باید توجه داشته باشند که بچه نسبت به آنها بد بین نشود و فکر نکند که مادر دشمن اوست، ممکن است بگویید محال است فرزند فکر کند که مادرش دشمن اوست، خیر، اصلا هم محال نیست. مثلا مادر اگر تبعیضی را بین بچه هایش ایجاد کند، فرزند را نسبت به خودش بد بین می کند. شما اگر چند اولاد داشته باشید، ممکن است یکی از آنها خوش اخلاق تر از بقیه باشد، یا نماز هایش را مرتب تر بخواند و منظم تر یا صالح تر باشد، یا درسش را بیش تر بخواند یا به شکلی از دیگر فرزندان شما مودب تر باشد. از همین جا شیطان برنامه هایش را شروع می کند تا بچه دیگر را به مادر و پدرش بد بین کند،بچه، پیش خودش می گوید: مادرم دیگر آن را دوست دارد و مرا دوست ندارد و اگر زمانی شما بخواهید او را نصیحت کنید، پیش خودش خیال می کند که شما قصد دارید از او بهانه بگیرید. اگر انتقاد سازنده هم به او بکنید، می گوید می خواستید مرا خرد کنید و نمی پذیرید.

وقتی که بچه فکر کرد شما جانبداری کس دیگری را می کنید، او هم به خودش اجازه می دهد که به شما اعتماد نکند. همینجاست که فرزند از پدر و مادرش کنده و جدا میشود و هر چه که بر سر او می آید از همین بد بینی است. بر عکس، اگر فرزند نسبت به پدر و مادرش خوش بین باشد، هر مشکلی که برایش پیش بیاید با پدرو مادرش در میان می گذارد، پدر و مادر محرم او هستند و هر مسئله ای که برای بچه پیش آید، اینها چاره جویی می کنند و مسئله را حل می کنند. اما اگر بچه ها بد بین شدند، از این که سوال کنند، یا بپرسند و بعد هم عقوبتشان کنند، می ترسند و چیزی نمی گویند، وقتی هم که نگفتند، در انحرافات و ابتلائات و اتفاقات سخت می افتند.
پس این خوش بین بودن فرزند به پدر و مادر امر لازمی است. مثلا گاهی مادر لازم می بیند بچه را تنبیه کند، باید مواظب باشد که در نتیجه ممکن است بچه فکر کند که مادرش فقط دل خودش را خنک کرده، نه اینکه هدف او ساخته شدن من بوده است؛ دقت شود. لذا بچه در این حالت که بد بین است، می گوید مادر می خواسته شعله انتقام خودش را خاموش کند. در نتیجه بد بینی، نصیحتها بی اثر می شود، در صورتی که اگر پسر به پدر یا دختر به مادر خوش بین بود، اعتقادات پدر و مادر را می پذیرد و  همان، یک پایه اعتقادی برای او می شود تا بتواند معرفت پیدا کند.
مطلب بعد اینکه « خوش قولی» به « خوش بینی » کمک می کند، مثلاً اگر به بچه تان وعده ای دادید ، به وعده خودتان عمل کنید. او فکر می کند که شما برای قولتان ارزش قائل هستید و اعتماد او به شما بیشتر می شود. تحمل عامل دیگری است. یعنی اینکه گاهی از فرزندش خطایی را می بیند، البته مادرش باید این خطا را در نظر داشته باشد، ولی به این صورت که مداوم مادر به او تذکر بدهد نباشد ، اگر مادر خطایی را از فرزند ببیند و سعی کند که این خطا در پرده ، برطرف شود، فرزند به مادر خوش بین می شود. یعنی بچه می گوید: مادرم آبرویم را نبرده. البته این موضوع فرق می کند، مثلاً یکبار اگر جلو مهمانی بچه را زدید، احتمال دارد به شما بدبین شود، چون پیش خودش می گوید که مادرم می خواسته آبرویم را ببرد؛ نه اینکه به من تذکر بدهد. اما اگر مادری بخواهد به فرزندش نکته ای یا مطلبی را گوشزد کند، باید در جایی مخفیانه و به صورتی که شخصیت او خرد نشود، به او تذکر دهد و به او بگوید این کار را نکن! بچه در این حالت می بیند که او را به یک جای محرمانه برده و به او تذکر داده اند . مادرش می توانست این تذکر را جلو افراد دیگری به او بدهد، ولی این کار را نکرد و این مطلب باعث خوش بین شدن بچه می شود. از این جهت در روایات داریم که:
« مَن نَصَحَ اَخاهُ سِّراً فَقَد زانَهُ وَ مَن نَصَحَهُ عَلانیّهً فَقَد شانَهُ» یعنی هر کس برادر دینی خودش را پنهانی نصیحت بکند، در این حالت او را زیبا کرده است و هر کس در حضور مردم برادر دینی خودش را نصیحت کند، برادرش را زشت کرده است.
مادر، در ضمن راه رفتن با فرزند می تواند او را نصیحت کند تا او احساس کند که پدر و مادر آبروی او را از دوست دارند و این باعث خوش بین شدن او می شود، ولی اگر جلوی مردم به او تذکر بدهد، ممکن است بچه بدبین شود.وعده ای که پدر و مادر به فرزندشان می دهند ، باید به آن عمل کنند و این هم باعث خوش بین شدن او می شود.
مسئله بدبینی و خوش بینی مسئله بزرگی است که باید راههای خوش بین کردن را انسان طی کند. اگر مادر به فرزند دلسوزی بکند، خداوند هم به دل بچه می اندازد که مادرش دلسوز اوست. اگر انسان این امور را رعایت کند، اعتماد فرزند به او زیاد می شود و در نتیجه اعتماد، نصیحت هم تأثیر می کند. فرزند باید اول به پدر و مادر خودش اعتماد پیدا کند تا به خدا هم اعتماد پیدا کند، از این جهت در روایت دیگر داریم که اگر وعده ای را به فرزند تان دادید به آن عمل کنید، چون فرزندان، شما را از خود می دانند و این در تربیت آنها اثر می گذارد.