نامه حضرت آیت الله حائری به حضرت آیت الله هاشمی رفسنجانی

بسم ا… الرحمن الرحیم

 محضر مبارک آیت ا… هاشمی رفسنجانی

ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام دام عزه

سلام علیکم

       دیدار حضرتعالی از فارس اگر چه بسیار کوتاه بود اما پر بار بود دیدارتان با روحانیون درس سعه صدر و آموزش اعتدال در میان دو جریان افراط و تفریط بود .

        دیدارتان از دو پروژه طرح فلاحت در فراغت گفتن خسته نباشید و خدا قوت به کسانی بود که روزها و شب هائی را با خوف و رجا به پایان برده بودند ، خوف از ناکامی طرح و رجاء به گره گشائی آن خوف از ضایع شدن سرمایه و امید به ثمر نشستن برنامه . این زمان هم که شما ملاحظه فرمودید نیمه راه بود هنوز تا نهایت راه بهمان اندازه زمان و کار و تلاش لازم است صاحبان زیتون از این جهت راضی بودند که هزینه نگهداری سالانه آنها از فروش محصول بدست آمده و امسال چیزی از جیب خود بروی زمین نمیگذارند .

        اما موردی را مشاهده کردم که نگهبان یک قسمت در یک فضای پنجاه متر مربعی گوسفندی را برای ماه رمضان پروار کرده بود و دو غاز و سی دو جوجه را که مرغ تخم گذار شده بودند قسمتی را هم سبزی و فالیز کاری کرده بود با خود گفتم در مسابقه فلاحت او برنده است .

        الآن فلاحت در حال آزمایش تور مرغ پنجاه تائی است که خوراک و آب یک هفته بدون دخالت صاحب آن بطور خودکار انجام میشود و اگر اتفاق بیافتد که در طول هفته صاحب مرغداری فرصت سرکشی نیافته باشد مشکلی پیش نیاید آنها باید بیش از صد جوجه یک روزه را بزرگ کنند و بعداً‌ پنجاه مرغ را برای تخم گذاری نگهمیدارند .

        فلاحت از قطعات دویست متری تا نیم هکتاری از داخل شهر تا پنجاه کیلومتری بصورت زمین پلاک دار با محدوده پایه کوبی شده تا مشجر و محصور با دیوار هشتاد سانتی و نرده یک متر و بیست سانتی انجام شده است .

        کسانی که روزی عضو کاری و پیمانکار فلاحت بوده اند اکنون خود طراح شده اند میروند زمین های دیم کاری را که از نظر فرسایش خاک و روان شدن آب و از میان رفتن آب خیز منابع زیر زمینی بسیار خطر ناک است میخرند تفکیک میکنند و بصورت مشجر واگذار میکنند با این کار هم آب چاهها را اصلاح کرده اند و هم از فرسایش خاک و روان شدن آب و آمدن سیل جلوگیری نموده اند بی آنکه هزینه ای برای حکومت فراهم آورند از طرق مختلف درآمد برای دولت تأمین میکنند مالیات زمین و پول ثبت سندها و سود بانکی تسهیلات از آن جمله است .

        امروز مسئله قطع اشجاو و پدیده سیل و کم شدن نزولات جوی و خشک شدن چاهها از معضلات مهم مملکتی است و چاره ای جز غرس اشجار در اراضی شیب دار نیست و این کار با امکانات دولتی و یا اعتبارات آن انجام شدنی نیست و مردم هم تا ارزش افزوده و یا صرفه اقتصادی در کاری نبینند در آن سرمایه گذاری نمی کنند چون حساب درختکاری را از حساب مسجد ساختن و یا جبهه رفتن جدا میدانند اگر چه هر دو ضرورتهای اجتماعی هستند اما کار اقتصادی زمانی پا میگیرد که سودزا باشد میزان سرمایه گذاری مردم در احیاء آب خیزها گاه تا یک میلیارد تومان در چند هکتار است چون زمین دیم در جوار شهرها ، حاشیه رود خانه بوده و مرتباً خاک زمین شسته شده و کشش رودخانه را کم میکرده است . کجا دولت میتواند این زمین را متری ده هزار تومان خریداری کند در حالیکه هزاران هکتار از این نوع زمین از حاشیه رودخانه تا دامنه کوه وجود دارد که بایستی با نهالکاری از فرسایش خاک و وقوع سیل و خشک شدن چاهها جلوگیری کرد .

        وزیر جهاد کشاورزی در پاسخ به نامه ریاست جمهور در مورد سیل شیراز اظهار داشته اند که کارشناسان اظهار میدارند هفتاد هزار هکتار آب خیز سیل باید با غرس اشجار احیاء شود تا از سیل پیشگیری گردد . اگر زمین رایگان باشد میزان هزینه نهالکار هر هکتار مبلغ معتنابهی است چه رسد باینکه زمین بدلیل مجاورت شهر خود بخود گران شده باشد .

        اگر الگوئی بدست مردم بیافتد که از کاشت نهال و سرمایه آن بعنوان باغچه ای که محل تفریح فرزندان و استراحت خانواده و محل سرگرمی برای تفنّن و وقت گذرانی و رفع خستگی استفاده نمود و بتدریج که نهال بزرگ میشود بر قیمت باغ افزوده شود تمام اراضی آب خیز بتدریج مشجر خواهد شد بشرط آنکه مردم صاحب سند شوند بعدها میتوان از این باغ و باغچه دویست متری تا نیم هکتاری برای احیاء فرهنگ کار سود جست زیرا ترویج فرهنگ کار بدون فضای کار و ابزار کار شعاری بیش نیست .

        درکشورهای صنعتی مثل ژاپن در آپارتمانهای هر طبقه هم فضای کار و ابزار کار در اختیار است درگوشه واحد ساختمانی کارگاهی چند متری تعبیه میکنند و قطعات تولیدی کارخانه ها را برای مونتاژ بدرون این کارگاهها سرازیر میکنند در این کارگاههای خانگی نه تنها مرد خانه که زن و بچه هم بنوبه خود اشتغال خانگی و درآمد خانگی دارند اگر محل مونتاژ در سوله کارخانه ها بود زمان رفت و برگشت بین خانه و کارخانه از زمان تولید کاسته میشد اما اکنون بر آن  اضافه میشود .

اما در کشور کشاورزی ما که کارخانه ها باندازه یک شیفت قطعه و مواد اولیه ندارند برج نشینی با شرائط فعلی یعنی انتقال از اقتصاد تولید به اقتصاد مصرف و انتقال از مسابقه تولید به مسابقه مصرف و به جای خیزش در تولید گرفتار شدن در خیزش مصرف . بهرجهت شرائط حرص در مصرف را بجای حرص در تولید به برچ نشینان   دیکته میکنند .

        تنها راه برگرداندن حیاط منزل به برج نشینی است همان حیاطی که پدران و مادران وی در آن تولید خانگی داشتند از مرغ و خروس تا گاو و گوسفند و از گردو و بادام تا انگور و هلو و از سبزی خوردن تا گوجه و بادمجان را از آن استحصال میکردند .

       اگر حیاط دیروز فضای کار و کشاورزی ابزار کار بود امروز که زمین گران شده و امکان داشتن حیاط برای برج نشینی نیست بایستی از نعمت ماشین استفاده نمود و اراضی استحفاظی که ساخت و ساز در آنها ممنوع شده و ارزان شده اند و یا فضای سبز تلقی شده و قیمت چندانی ندارند میتوانند به باغچه های شهری مردم تبدیل و بصورت مشجر باقی بمانند و هزینه احداث و نگهداری و قیمت زمین از طریق مردم پرداخت شود فضای سبز دولتی همیشه آسیب پذیر است چون متولی و مسئول در سود و زیان مجموعه مشارکت ندارد اگر همه فضای سبز خشک شود صدمه ای به مسئولین و نگهبانان آن از نظر اقتصادی وارد نمیشود و اگر این فضا به بهترین شکلی نگهداری شود خیری از آن به مجموعه نگهبانان نخواهد رسید در حالیکه اگر به مردم واگذار شده بود هر بیماری و آفتی را علاج میکردند و از قوت و غذای روز و شب خود و خانواده میگرفتند و خرج باغچه میکردند تا سرمایه ای برای خانواده باشد .

        وقتی انسانها فضای کار پیدا کنند بدنبال ابزار کار میروند و انواع کارهای دستی و هنری و تولیدات داروئی دامی و گیاهی را فراهم میکنند انواع طیور آب زیان و غیره را چه برای زیبائی چه برای مصرف چه برای فروش تولید مینمایند و چه خوب توجه نموده است دانشمند محترم جناب آقای محمد رضا حکیمی در کتاب الحیاه ـ جلد پنجم صفحه ۴۴۴ که با انحصار زندگی در آپارتمان و عدم دسترسی بفضای کار ، بیست جهت از جهات انسانی در آپارتمان نشین محروم از فضای کار تعطیل میگردد .

۱ ) جهت طبیعتی ۲ ) جهت انسانی (بدنی ) ۳ ) جهت انسانی ( روحی )  ۴ ) جهت حیاتی  ۵ ) جهت تربیتی  ۶ ) جهت تعلیمی ۷ ) جهت اخلاقی  ۸ ) جهت تکاملی       ۹ ) جهت اجتماعی  ۱۰ ) جهت محیطی و خانوادگی  ۱۱ ) جهت اقتصادی  ۱۲ ) جهت تشریعی  ۱۳ ) جهت فرهنگی  ۱۴ ) جهت سیاسی  ۱۵ ) جهت دفاعی  ۱۶ ) جهت هنری  ۱۷ ) جهت بهداشتی  ۱۸ ) جهت پیشرفتی  ۱۹ ) جهت صنعتی  ۲۰ ) جهت رفاهی . این جهاتی است که ایشان بآن رسیده است چه بسا جهاتی که ایشان به آنها دست نیافته و شمارش نکرده بمراتب بیشتر باشد .

        غرض از این بحث تغییر ساختار مصرف به ساختار تولید است ریشه تورم سیستم زندگی مصرفی است ریشه فرهنگ مصرف فرهنگ بیکارگی فرهنگ تبنلی سیستم آپارتمان نشینی در یک کشور کشاورزی است .

        اگر جزء مکمل برج یعنی باغچه های برون شهری ضمیمه برج نشینی و فضای کار در اختیار قرار گیرد فرهنگ صرفه جوئی حاصل از تولید جایگزین فرهنگ مصرف گرائی حاصل از تعطیل تولید خواهد شد . انسان مسابقه دهنده است مسابقه جزء ذات انسان است اگر نتواند در تولید مسابقه دهد مسابقه در مصرف بیشتر اجتناب ناپذیر است .

اذا انت لم تنفع فضر فانمّا      یرجّی الغنی کیما یغیّر و ینفع

با عذر خواهی بسیار و تشکر فراوان از قبول زحمت، بامید دیدار مجدد و استفاده از مصاحبت عزیزترین عزیزان امام راحل.

والسلام علیکم و رحمه ا… و برکاته

محی الدین حائری