مصاحبه جالب آقایان نبوی و کرونی با حضرت آیت الله حائری شیرازی

سؤال : یک مسلمان چقدر وظیفه دارد از آبرویش دفاع کند و برای اینکه آبرویش در معرض خطر قرار نگیرد تلاش کند ؟

آیت اله حائری : روایت داریم بهترین ثروت آن ثروتی است که خرج شود تا آبروی مرد محفوظ بماند همچنین گفته اند اگر بین مال و آبرو قرار گرفتی مال را قربانی آبرو کن اما اگر بین دین و آبرویتان قرار گرفتید دینتان را انتخاب کنید . انسان هر اندازه می تواند بدون اینکه از دینش بگذارد باید از آبرویش دفاع کند اما در جایی که حل یک معضل یا برداشتن یک گام در ابتدا ضعف آبرو به دنبال دارد اما پس از گذشت مدتی تحول ایجاد می کند و باعث افزایش آبرو می شود ، بی درنگ باید پذیرفت دقیقاً مثل کاری که امام راحل کرد ، در ابتدای کار آبرو را خرج کرد اما در نهایت نه تنها کارش را انجام داد بلکه آبرویش نیز بازگشت .

سوال : این مساله برای فرد عادی یا کسی که عهده دار مسئولیتی است ، تفاوتی ندارد ؟

آیت اله حائری : رهبری در جریان مهدی هاشمی آبرو را گذاشت و در مقابل همه برخاست و گفت من با قاتل یکجا نمی نشینم ایشان در کار از آبرویش مایه گذاشت در دوره دوم ریاست جمهوری یک وزیر با هماهنگی ایشان نبود . در آن دوره ایشان برنامه ها و طرحهایی داشت . امام هم صلاح نمی دید ایشان رئیس جمهور نشود در حقیقت دوره دوم ریاست جمهوری دوره ای بود که امام ایشان را تربیت کرد برای رهبری . امام خلاف مذاق ایشان تصمیم می گرفت تا اگر نفسانیتی ، جریانی و کمترین تعلق به آبرو و حیثیت در ایشان وجود دارد بروز کند .

سوال :‌ چرا امام اصرار داشتند افراد منسوب و وابسته به ایشان و به شکل مشخص تر فرزندانش وارد هیچگونه مسئولیت اجرایی نشوند ؟

آیت اله حائری : به دلیل اینکه ایشان در جایگاهی مهمی قرار داشت و می دانست که بهترین خدمتی که پسرش می تواند به او کند این است که مستقل از هر جناح و هر گروه ، در کنار پدرش باشد اگر حاج احمد آقا در پستی از پست های مختلف قرار می گرفت ، چطور می توانست استقلالش را از جناح ها حفظ کند ایشان باید برای روحانیون مبارز و روحانیت مبارز جنبه بی طرفی داشته باشد .

سوال : فکر نمی کنید یکی از مهمترین دلایل این تصمیم امام این بود که جو روانی که به دنبال سمت گرفتن یکی از منسوبین امام ممکن بود به وجود آید ضررهایش خیلی بیشتر از خدمتی باشد که می توانست به انقلاب بکند و لطمات و خساراتش را خیلی بیشتر از خدمات می دانست ؟

آیت اله حائری : مسأله صاحب پست شدن منحصر به فرزندان نیست . مسئولین دیگر هم فرزندان روحانی امامند . هنگامی که آنها هم صاحب پستی شوند این حرفها زده می شود . به همین دلیل امام راحل در ابتدا نظرش این بود که روحانی رئیس جمهور نشود اما پس از شهادت شهید رجایی با توجه به قابلیت های رهبر فعلی پذیرفت که ایشان رئیس جمهور شوند آقای قدسی که ناظم و اداره کننده مدرسه حقانی بود وقتی مسئولیتی داشت می گفت وقتی روحانی را به سمتی منصوب می کنیم خاطرم جمع است از اداره کردن و مدیریتشان خاطرم جمع است که رشوه را ولو به اسم هدیه دریافت نمی کند . چرا که آن زمان وضع به گونه ای شده بود که بسیاری از مسئولین حتی دریافت هدیه واقعی را بر خود تحریم کردند .

سوال :‌امام بعد ما قبول کردند که روحانیت در منصب بیایند اما نسبت به فرزندان خودشان بر همان تصمیم سابق ماندند‌ ؟

آیت اله حائری : ممکن است در مقطعی چیزی خوب باشد . اما به دلیل لوازمش ممنوع باشد و در مورد امام در آن شرایط خاص نباید فرزند سمتی داشته باشد وقتی امام مطلبی را در مقطعی برای جریانی در نظر می گیرد نمی توانیم بفهمیم و از اینجاست که از آن مطالب یک استنباط خاص می کند

سوال: شما به عنوان نماینده ولی فقیه در فارس و امام جمعه شیراز چقدر در ارتباط با افکار عمومی نسبت به آبروی عمومی خودتان حساس هستید ؟

آیت اله حائری : باتوجه به مجموعه مسائلی که من با آن در گیر هستم وظیفه همه نیست که مثل من عمل کنند تکلیف دیگران با تکلیف من فرق می کند .

سوال : یعنی تکلیف شما این است که از آبروی خودتان دفاع نکنید ؟

آیت اله حائری : دریک مهمانی از پدرم شنیدم که آرزو دارد مزرعه ای داشته باشد و در آن زراعت کند به همین دلیل من بنا نداشتم روحانی شوم دلم می خواست مهندس شوم و وجوهات بدهم مراحلی را گذراندم اما به جای اینکه وارد دانشگاه شوم تحت تعقیب قرار گرفتم پلیس آمد و بالاخره من دیدم راهی ندارم روزی به برادرم گفتم من می خواهم آخوند شوم در ابتدا قبول نکرد و اما سرانجام من آمدم و روحانی شدم و در حالی که تدریس می کردم کشاورزی را نیز آموختم اما وجوهات نمی گرفتم حتی وقتی به زندان افتادم پس از آزادی هم به قم رفتم وساعتی ۵ تومان کار تحقیقاتی می کردم تا اینکه مدیر مدرسه حقانی به من پیشنهاد کار داد و من پذیرفتم .خوشحالم که برخی مسئولین ، از جمله برخی از وزرا ، از جمله شاگردان من بودند . پس از اتمام دوران تدریس امام جمعه شدم و به کار کشاورزی بازگشتم .

سوال : یعنی زمینی داشتید که برای امرار معاش بر روی آن کار می کردید ؟

آیت اله حائری : من زمینی نداشتم .

سوال : بله زمینی بگیرید و اجاره کنید اما شنیده می شود آقای حائری مجموعه ای از زمینهای بایر ی اموات را گرفته و تصمیم دارد احیاء کند این در حالی است که بسیاری از مردم حتی همشهریانتان شما را به عنوان یک فئودال می شناسند جرا برای رفع این شبهات تلاشی نمی کنید با تلاش شما بیش از ۱۳ هزار قطعه زمین ۴ الی ۵ هزار هکتاری احیاء شده و به همین نسبت نیز شهروندان صاحب زمین شده اند اما شما همچنان سکوت می کنید ، آیا این وظیفه دینی تان اینگونه بوده است ؟ خیلی ها هم م____ دارند از غفلت مردمی که حرفهای ناروا در مورد شما می زنند سوء استفاده کنند ؟

آیت اله حائری: زمانی انسان مردم را اغراق به جهل می کند این گناه دارد هر کسی وظیفه ای دارد . مثل زمانی که من طرح پیوند دوستی را ارائه کردم که با این طرح حلال خدا یعنی ازدواج موقت ، صورتی زیبا پیدا می کرد ؛ وظیفه دیگران این بود که بگویند این طرح مفید است یا این طرح مشکل دارد , اما نگفتند . اگر من می خواستم کاری کنم تا پشت سر من حرفی زده نشود می دیدم عملی نیست و یک متر از این زمین ها هم باغ نمی شد . اگر مردم می گویند اینها را من کرده ام راست می گویند دروغ نمی گویند اگر این کار بد است من کردم چرا در استانهای دیگری یک متر از زمینهای بایر را از دولت و یا مردم نخریدند تا بخواهند آنها را به باغ تبدیل کنند در حالی که اینجا کارخانه روغن زیتون و کارخانه کنسرو سازی به وجود آمده است .
دولت مالکی باید اصلاح شود الان دولت به این نتیجه رسیده که تصدی اش غلط است در مسأله تصدی دولت , مالکیت دولت در وضعیت خوبی قرارد ندارد.

سوال : باچه مکانیزی می توانستید جلوی بعضی از مسائل را بگیرید چرا از خودتان دفاع جدی نکردید درست است امام جمعه های دیگر این کار را نکردند اما در اینجا آیت اله حائری دیگر فرد نیست , ولی مردم شما را به عنوان یک احیاگر نمی دانند ؟

آیت اله حائری : مردم حرف ناحق نزدند اگر مردم می گویند اگر فلانی نبود یا دست به این اقدام نزده بود زمین ها تبدیل به این باغها نمی شد و توزیع نمی شد راست می گویند .آری , اگر این کار بد است من کردم .

سوال :‌ گروهی از مردم می گویند اینها برای خودتان سند خورده است ؟

آیت اله حائری : ثبت و سند داریم . هفت قطعه برای فرزندان خودم گرفته بودم از آنجایی که مردم قسم می خوردند من یک متر زمین هم ندارم , از آنها خواستم که بفروشند و فروختند گمان نمی کنم مردم ندانند که من و فرزندانم حتی یک متر زمین هم نداریم .

مطمئنید ؟

آیت اله حائری : به من گزارش می دهند .

سوال : چه کسی به شما گزارش می دهد اصلاً ارتباط شما با مردم به غیر از نماز جمعه چقدر است ؟

آیت اله حائری : من با شایعه پراکنی ها کاری ندارم یک وقت انسانهایی می آیند می بینید اینجا آباد شده و به من نسبت می دهد و می گویند زمین هالی فلانی این قدر است .

سوال : به لحاظ معنوی شاید او درست بگوید اما به لحاظ عادی که حق با او نیست .

آیت اله حائری :۱۳ هزار خانواده که صاحب سند اند از کره مریخ نیستند در همین شهر با مردم حشر و نشر دارند . من محدودم و محافظ دارم و نمی توانم با تک تک افراد تماس بگیرم اما این ۱۳ هزار خانواده با افراد بیشماری ارتباط دارند .

سوال : شما چرا از شان خواستید این کار را بکنند ؟

آیت اله حائری : چون آن افراد می دانند تمام قطعه باغها سند دارند همه می دانند .

سوال : کسانی که شایعه پخش می کنند تمام قضیه را می دانند افرادی که به شکل سازمان یافته کار میکنند اسناد و دلایل هم برایشان مهم نیست و علیه شما حتی در استانهای دیگر ترویج می کنند اما توده مردم چه , آنها واقعاً چه قضاوتی دارند .

آیت اله حائری : قرآن به من می گوید ” بگو عمل کنید به زودی خدا می بیند عمل شما را ، رسول خدا می بینید عمل شما را و مؤمنان می بینید عمل شما را و من به این آیه اعتماد می کنم . به من می گوید تو در حد وسعت سعی کن سالم عمل کنی در دستگاه من ممکن است نفوذی برود و به کسی ظلم کند من که علم غیب ندارم بدانم و برخورد کنم .

سوال :‌ یکی از مشکلات ما در جمهوری اسلامی این است که برخوردها مخفی می شوند ولی خلاف مسئول خیلی آشکار به کشور ضربه زده است .

آیت اله حائری : امام راحل در وصیت نامه اش می نویسد من در زمان حیات خودم حرفهایی را پشت سر خودم نسبت دادم و اصل وضعیت فعلی است کسانی را من تأیید کردم که آن نبودند که هستند من هم هر چه ادعا بکنم که روشن بین هستم خاصی است که فکر کنم مثل امام روشن بین هستم. در این رابطه که مردم درباره من فکر کنند که امکانات در دستم است دروغ نگفته اند امکانات در دستم است , زمانی حتی هزار تومان برای وام نداشتم اما الان در وضعیتی هستم که می خواهم مصلایی درست کنم. در بعضی استانها, اگر چه استان های کوچک , چند میلیارد از دولت و رئیس جمهور گرفته اند . اما ما خودمان می خواهیم آن را بسازیم . روی پای خودمان ایستاده ایم . از محل فلاحت , کارخانه ای منحصر به فرد در کشور درست شده است .

سوال : اگر مردم فکر کنند از نظر مالی شما دستتان باز است اشتباه نیست اما اگر تصور کنند آنچه که هست به عنوان تملک مالی مربوط به شما است و در زندگی تان هم می رود چه توضیحی دارید ؟

آیت اله حائری: باید به مردم بیلان کار داده شود که هر قطعه زمین چگونه و با استفاده از چه قوانینی احیاء شده چه هزینه ای در این رابطه صرف شد این زمین ها پس از عمران به چه کسانی واگذار شد و ما به التفاوت آن در چه راهی مصرف شد این دفاع از خود نیست این دفاع از اصل طرح است طبق قانون برای جلوگیری از قطع درختان تمام آنها شناسنامه دار شده اند باید پشت سر قانون حرکت کرد حتی اگر آن را قبول نداریم . قانون یعنی عمل به نظام برای اینکه مسئولین دچار ابهام نشوند . حتی از بازرس رهبری خواستم که بیاید مراتب را کنترل کند تا ایرادهای کار برطرف شود . طبق قرآن وظیفه ما این است که از روی ایمان عمل کنیم دفاع و مدافعه وظیفه خدا است .

سوال :‌اما دفاع مؤمن در مقابل آیات قرار نمی گیرد مؤمن هم باید از شئونات خودش دفاع بکند بنابر روایتی که می گوید خودتان را در معرض تهمت قرار ندهید . اما شما نماینده ولایت فقیه هستید . علاوه بر آن , دوم اینکه دنیا طلبی برخی از مسئولین و دنیا خواهی و آلوده شدن برخی از روحانیون هر چند کم , اما جامعه را آماده پذیرش هر نوع شایعه ای می کند و وظیفه شرعی شما , نه وظیفه عقلی تان جلوگیری از تهمت بود و این تاکنون ثابت شده که غفلت از افکار عمومی از دست دادن بسیاری از فرصتها و موقعیتها است در حالی که در نگاه کلان ملی تهدید ها را باید به فرصت تبدیل کرد ؟

آیت اله حائری : اما یک سری مسائلی را من می بینم که روحانیت برای حفظ حیثیت ، عنوان و قداست خودش از آن فاصله گرفته است یعنی گاهی تبدیل به ماشین امضاء مسائلی می شود که خودش کارشناس نیست از جمله بانک داری بدون ربا رئیس جمهور عنوان می کند می خواهیم ربا را بر داریم نمی گوید بهره . مردم تفاوت واژه ها را می دانند اینکه روحانیت در مسائل وارد شود طبیعی است , اما زندگی شخصی و خصوصی خود را پنهان نکند حسابهای او را پیگیری کنند داشته های قبل و بعد از انقلاب همچنین داشته های قبل و بعد از سمت او را زیر نظر و ذره بین داشته باشند اگر به دلیل عدم دخالت در کارهای جاری قانون شناخته نشود این ارزشمند است که فرد هر اندازه هم که مقام بالایی دارد قربانی بشود تا قانون شناخته شود.

احسای می کنم تقدیرم این بود که وارد کشاورزی شوم در وضعی هستم که هم به کار روحانی معترضم هم کارشناس . کارشناسان به کشاورزی در اراضی شیب دار دامنه کوه می گویند تخریب منابع طبیعی در حالی که روحانیون می گویند احیاء , در واقع دانشگاه با دید دقیق آن را تخریب می داند و حوزه با دید اسلام آن را احیاء در حالی که علم درست تر می گوید در مقطع احیاء است , اما در دراز مدت تخریب , مردم حق دارند اعتراض کنند .

سپرده گذاری صندوقهای قرض الحسنه را در نظر بگیرید ۱۵ تا ۲۰ درصد از کسانی که تسهیلات می خواهند می گیرند ۱۵ تا ۲۰ درصد به کسانی که سپرده گذاری می کنند می دهند . آدم ندار تسهیلات می خواهد و دارا سپرده گذاری میکند در واقع از ندار می گیریم و به دارا می دهیم و بعد توجیه می شود که شرع اینطور می گوید آیا شرع در ذهن مردم زشت نمی شود ؟ در مورد خرید اقساط نیز همین طور است مگر قانون نمی گوید یارانه را به ضعیف بدهند و غرامت را از قوی بگیرید ؟!

این را من بارها گفته ام که اشکال کار در پول اعتباری است . از کجا می دانید که این پول شرعاً درست است ؟ پول اسلام دینار است که ارزش آن پس از ۱۴۰۰ سال ثابت می ماند در دوره ریاست جمهوری آقای هاشمی رفسنجانی اعتراض کردم روش مبارزه شما با تورم , تورم زا است به من نسبت دادند دولت خدمتگزار را تضعیف کردی . دخالت در مسائل اقتصادی برای فهمیدن احکام اسلام و برای هدایت صحیح آن به همان ضرورت دخالت مسائل سیاسی است .

پس از اتمام دبیرستان و شرکت در آزمون دانشکده فنی نتوانستید وارد دانشگاه شوید , لذا روحانیت و علوم حوزوی را پیگیری کردید به جز پدرتان حتی قبل از تحصیل در علوم حوزوی چه شخصیتهای علمی بر روی شما اثر می گذاشتند ؟

آیت اله حائری : در مدارس ابتدایی مرحوم احمد اثنی عشری ، در دوره دبیرستان مرحوم حاج عباس فرد که خارج از ساعات تحصیل درسی کلاس قرآن و مسائل دینی برپا می کرد و مرحوم مشکسار که استاد عربی بود , اینها خیلی نقش تربیتی داشتند همچنین آقای منادی ناظم و آقای قاسم دستغیب مدیر دبیرستان . وقتی هم وارد حوزه طلبگی شدم مرحوم آیت اله شیخ محمد علی موحد که اساس ترقی من درسهای ایشان بود و مرحوم آیت اله بهاء الدین محلاتی که در اصول و فقه مراتب بالای داشت . درس آقای بروجردی را نیز شرکت می کردم همچنین درس آقای داماد و آقای اراکی و سپس امام . در مدت ۴ سال توانستم سطح و مقدمات را بگذارنم زمانی که امام تبعید شد در شیراز تدریس می کردم سپس به قم رفتم و در مدرسه حقانی مشغول به تحصیل شدم پس از آن زمینه تدریسم در لانه جاسوسی پیش آمد سپس در دفتر بچه های تحکیم وحدت کلاس هایی داشتم . در اردوهای تابستانه آنجا بود که بحث ولایت فقیه و تربیت اسلامی و اخلاق اسلامی مطرح شد . پاسخ به سؤالات برای من جنبه ای اساسی داشت . در مسجد شمشیرگران شیراز مقدمات را من مطرح می کردم و ما بقی سؤال می شد .

سوال :‌گرایش اصلی شما در حوزه به چه بود و هدف شما از اینکه خواستید روحانی شوید چه بود ؟

آیت اله حائری : عرفان را دوست می داشتم اما برای رسیدن به عرفان حقیقی به اسلام شناسی نیاز داشتم در عین حالی که درسم را انجام می دادم در مباحث و مبارزات دخالت می کردم و در کلاسهای عرفانی هم شرکت می کردم و با عباس علی شاهچراغی معروف به حاج مؤمن دوست بودم او با وجودی که سواد نداشت انسانی پاک بود و از نظر معنوی نیز مشاهداتی داشت اما کلاسی نداشت . در فاصله سالهای ۴۵ که من به زندان افتادم ایشان مرحوم شد پس از آن به تهران پیش حاج محمد اسماعیل دولابی رفتم و او نیز گاهی به شیراز می آمد در جلساتش علیرغم حضور افراد مجتهد و عالم به من که سال آخر دبیرستان بودم التفات داشت و مرا بیرون می برد و با من صحبت می کرد . هیچ ادعایی نداشت حتی زمانی که در دوره طلبگی درس خارج می خواندم با من ارتباط داشت . بیشتر مثالهایی که من می آورم نتیجه معاشرت با ایشان است . ایشان نیز همیشه با مثال صحبت می کرد . با امام راحل که آشنا شدم ایشان را برای خودم حجت می دانستم قبل از آشنایی با ایشان به فلسفه امام اعتراض داشتم اما وقتی ایرادم گرفته شد حتی دوست داشتم روی جریانهای فلسفی بروم منتهی یک تفاوت که با بحثهای انسان شناسی داشت این بود که در بحث های انسان شناسی من روی فکر خودم سؤال داشتم دنبال جواب می گشتم و دنبال رشته می رفتم و مسأله از اینجا حل می شد من به مسأله نمی رسیدم وقتی انسان در یک سؤال که مطرح می کند پاسخ دیگری را پیدا کند دیگر به دنبال راه حل نمی رود برای تربیت انسان همان اندازه که خواندن ها مفید است گاهی نخواندن ها هم مفید است .

سوال :‌ شما با فلسفه با توجه به روحیه و جست و جوی عرفانی که داشتید مخالف بودید یا اینکه بر مبنای نوع نگاهی که به فلسفه در حوزه های علمیه رایج بود ؟

آیت اله حائری : نگاهی که روایات در بعضی روایات داشت همچنین فلسفه در مقابل اهل بیت و تصوف در مقابل اهل بیت اما ان چیزی که امام به آن اعتقاد داشت علوم عقلی اهل بیتی و عرفان اهل بیتی بود .

سوال : چند ساله بودید که ازدواج کردید ؟

آیت اله حائری : ۳۴ سال از ۲۴ سالگی تا ۳۴ سالگی برای ازدواج تلاش می کردم اما نتیجه ای نداشت تا اینکه سال ۴۸ برای سومین بار به زندان افتادم پس از آن مقدمات ازدواج فراهم شد.

سوال : خانواده همسرتان از اهل علم بودند؟

آیت اله حائری : پدر همسرم مرحوم آیت ا… نورالدین شیرازی بود یک روحانی به مقام اول و منزلت در استان فارس که مردم وقتی می گفتند آقا منظورشان ایشان بود

سوال : برای ازدواج دخترشان با شما شرایط خاصی هم گذاشتند ؟

آیت اله حائری : حدود ۱۰ الی ۱۵ سال قبل که خواهر ایشان ازدواج کرده بود مهرشان ۵۰ هزار تومان بود من گفتم ۴۰ هزار تومان . کارمان داشت به هم می خورد که من تماسی با مادرشان گرفتم و گفتم شما می خواهید دامادی باشم که نتوانم به مردم بگویم مهریه تان را پایین بگیرید ؟! در آن موقع بود که مادرشان رضایت خود را اعلام کردند و حتی از مهریه هم گذشتند .

سوال : در دوره مبارزه با گروههای سیاسی آن زمان ارتباط تشکیلاتی و ارگانیک داشتید ؟

آیت اله حائری : از من برای همکاری با سازمان مجاهدین دعوت شد اما یکی از اعتقاداتشان اقتصاد سیستماتیک بود که من با آن مخالفت داشتم و آنها گفتند تمام جلساتی را که با هم داشتیم قبول نمی کنید اعتقاد من این بود که بایستی مبانی عقیدتی ما شفاف و عملکرد مان نیز در چهارچوب مسائل اعتقادی باشد . در آن زمان مقابله کردن با سوسیالیزم کار راحتی نبود .

سوال : شما که با هیچ یک از گروهها همکاری نداشتید پس شکل مبارزاتتان با رژیم پهلوی به چه شکل بود , آیا زمینه های فکری بود یا مبارزات سیاسی هم داشتید ؟

آیت اله حائری : من روی انسان شناسی کار می کردم در آن سالها زمانی که می خواستم با انجمن حجتیه مقابله کنم این مسأله برایم مهم بود که آنها حرفهایشان را به شاگردان دیکته می کردند و در این صورت عقل آزاد نیست و تعهد گرفتنشان مبنی بر اینکه تشکیلات به جای فرد تصمیم بگیرد و مبانی فکریشان نیز مشکل داشت .

سوال : در اواسط سال ۱۳۵۰ نطفه اولیه جامعه روحانیت بسته شد یا جامعه مدرسین , با آنها همکاری یا مراوده ای داشتند ؟

آیت اله حائری : من و مرحوم آیت اله آخوی با هم قرار نگذاشته بودیم اما یک تقسیم اعلام نشده عملاً بین ما ایجاد شده بود . کارهای من آشکار بود صحبت می کردم و جلسه میگذاشتم و هیچ کار تشکیلاتی ، درونی ،نهانی و غیر آشکار نمی کردم برای همین بود که هر وقت به زندان می افتادم هیچ مدرکی علیه من نبود و واقعاً هم با هیچ تشکیلاتی ارتباط نداشتم . برای همین ساعتها به خاطر ایجاد تیم ورزشی امید بچه ها ، آموزش , لباس ورزش و …. مرا بازجویی می کردند بچه ها در مسابقات دو رشته بسکتبال و فوتبال شرکت می کردند .

سوال : پس اهل ورزش هم بوده اید ؟

آیت اله حائری : در خانه گاهی توپ می انداختند و بسکتبالی بازی می کردیم به هر جهت من حتی یک اعلامیه هم جابه جا نکردم . کار من بیان کردن و پاسخ به سوالها بود ولی قدغن کرده بودم کسی که سؤال می پرسد خود را معرفی کند .

سؤال ـ چند نوبت به زندان افتادید ؟

آیت اله حائری : اولین بار سال ۱۳۴۵ بود سپس به ۳ ماه زندان تحقیقاتی محکوم شدم که به بیش از۷۰ روز کاهش یافت در آن موقع زندان عادل آباد نبود و من دوران محکومیتم را در زندان کریم خانی گذراندم در زندان کتابی را در اختیار من نمی گذاشتند و من با زبان ترکی آشنا شدم بعد از آزادی ام ازدواج کردم چند ماه بیشتر نگذشته بود که به فومن تبعید شدم ۱۱ روز پس از اینکه شهاب الدین فرزند دومم به دنیا آمد سال ۵۲ بود همراه با ۴۰ نفر دستگیر شدم تا مرا به بند محکومین آوردند بازجویی من طول کشید پس از ۷ ، ۸ ماه تبعید به قرار شد و پس از آن هم یکسال زندان تحمل کردم .

سوال :‌ گفته می شود در دوره ای فعالیت شما روی کارهای پژوهشی متمرکز شده بود ؟

آیت اله حائری : وقتی تدریسم در مسجد شمشیرگران تعطیل شد سازندگی را بهترین کار می دانستم برای همین تا پیروزی انقلاب در مدرسه حقانی تدریس می کردم .

سوال : ‌افرادی که در مدرسه حقانی مشغول بودند به استثنای شما مبارات علنی با رژیم پهلوی نداشتند آیا مسأله دیگری در میان بود ؟

آیت اله حائری : آقای قدوسی کارهای ارزنده ای را انجام می داد ساواک را معطل می کرد تا مبارزان فرار کنند حتی در مدرسه دستگاه چاپ بود و اعلامیه های امام در مدرسه پخش می شد .

سوال : نظر شخصی شما در این رابطه چیست از آنجا که امام گفته بودند همه باید اعتراض کنند آیا این حرکت مدرسه حقانی نوعی مقابله با امام نبود ؟

آیت اله حائری : ابداً عملکرد آقای قدوسی ، آقای بهشتی ، آقای جنتی و آقای شرعی و …. با امام هماهنگ بود . امام خودشان به دلیل اهمیت درس و اهمیت کادر سازی از آنها خواسته بود که رعایت کنند و گرنه انسانهایی نبودند که در مبارزات و اعتقاداتشان ذره ای بخواهند کوتاه بیایند و فاصله خود را با طاغوت شفاف بیان می کردند .

سوال :‌فکر می کنید سال ۶۰ پس از شهادت دستغیب بر مبنای کدام ضرورت یا تحلیل و یا نوع نگاه امام شما را به عنوان نماینده خودشان در فارس و شیراز انتخاب کردند ؟

آیت اله حائری : پس از شهادت آیت اله دستغیب دو هفته آیت اله یزدی نماز جمعه می خواندند من در آن موقع رئیس کمیسیون ۹۰ مجلس شورای اسلامی بودم ایشان آمد و با من صحبت کرد گفتم استخاره کنم اجازه ندادند عنوانش هم نماینده ولی فقیه نبود به من فقط حکم امام جمعه دادند پس از اتفاقاتی که افتاد امام علیرغم میل من حکم نمایندگی مرا فرستادند .

آقای کرونی : زندگی شما و رابطه شما با خانواده و فرزندانتان بحث دیگر ما است روحانیت از اقشار خاص مملکت هستند اما برخی فرزندانشان وارد مبادی اقتصادی و غیر از روحانیت می شوند و این مسائل خیلی به چشم می آید هر چند که این بی انصافی است چرا که فرزند یک روحانی با هویت مستقل خود می تواند به دنبال روحانیت و یا هر موضوع دیگر برود اما بالاخره زوایای خاصی است که مردم به آن بیشتر دقت می کنند تعامل شما با فرزندانتان چگونه است آنها چگونه زندگی شان را می گذرانند؟ شما با آنها چگونه برخورد کرده اید در زندگی و چگونه خط داده اید به آنها ؟

آیت اله حائری : تفاوتی روش حوزه و روش آموزش و پروش دارد روش آموزش و پرورش این است که کتاب درسی است و بچه باید آن را تحویل دهد در این روش بچه مقلد بار می آید روش حوزه روش اشکال گیری و انتقاد است و از همان اول هم این است که چرا کردی من به خاطر همین خاصیت حوزه همیشه دلم می خواست فرزندانم یک دوره طلبگی را تجربه کنند و پس از آن هر چه خواستند بکنند یعنی اجتهادشان بر تقلید شان غلبه بکند نکته سنج و نکته گیر باشند تابع خود باشند مقلد معلمشان نباشند برای همین هر کدامشان کم و بیش دوره ای را دیده اند برخی از آنها دانشگاهشان را که تمام کردند ممکنه در حوزه بیایند مثل پسر کوچکم بعضی هایشان پس از گذران دوره حوزه در مسائل اجتماعی می آیند مثل پسر سومم بعضیهایشان نیز ظاهر و باطن در حوزه ماندند مثل پسر دوم و چهارمم یک دختر و ۶ پسر دارم اولین فرزندم معلم است آموزگار علوم تربیتی است یکی از فرزندانم ( چهارم ) داماد رهبر شیعیان اتریش است فرزند دیگرم ( پنجم ) لیسانس برق گرفته و اکنون می خواهد روانشناسی کار کند و طبیعتاً با حوزه سر وکار پیدا می کند . فرزند ششم هم جامعه شناسی می خواند و بایستی علوم انسانی را ببیند تا جامعه شناسی اسلامی را داشته باشد دخترم هم دارد فوق لیسانس می گیرد و پسر آخرم هم دارد درس حقوق می خواند یکی از آنها در دانشگاه آزاد درس می خواند یکی از آنها هم پیام نور بود که اکنون در دانشگاه دولتی ادامه می دهد .

آقای کرونی : آیا از امتیاز خاصی برخوردار بودند؟

آیت اله حائری : امتیازاتی به خاطر اینکه پدرشان در زندان بوده و من آزاده محسوب می شوم مثل همه وجود داشت اما استفاده نکردند . امتیاز خاصی به خاطر اینکه من پدرشان هستم نداشتند اما خیریه دفتر را یکی از پسرانم اداره می کند .

آقای کرونی : آنها به خاطر اینکه فرزند آیت اله حائری هستند در دانشگاه معاف از شهریه نمی باشند ؟

آیت اله حائری : من شهریه آنها را نمی دهم آنها هر کاری بکنند مانند سایر کارمندان دفتر با آنها برخورد می شود با این تفاوت که حقوقش از سایرین کمتر است و کارش هم بیشتر نباشد کمتر نیست بنابراین مخارج دانشگاهش را خودش تأمین می کند .

آقای کرونی : مراسم های ازدواج فرزندانتان چه شکل بود ؟

آیت اله حائری : مهریه همسرشان ۱۴ سکه و هیچ چیزی را پشت قباله شان نینداختم .

آقای کرونی : معیارتان برای انتخاب همسر فرزندانتان چه بوده شما انتخاب کردید یا خودشان ؟

آیت اله حائری : خدا انتخاب کرد من تلاش می کردم ولی مقدراتشان باید پیش می آمد .

آقای کرونی : اصلاً آیا این منزل متعلق به خودتان است ؟

آیت اله حائری : منزل مال اهل بیت است من در قم منزلی داشتم که فروختم و دوباره آن را خریدم آن کسی که از ما خرید طبقه ای به آن اضافه کرد و در آن ساکن شد ۱۰۰ مترمربع کل مجموعه است ۲ طبقه زیر زمین و ۲ طبقه مسکونی دارد ما در آن موقع ۱۰۰ هزار تومان خریدیم که بیشتر آن هزینه را آقای قدوسی پرداخت کرد.

سؤال : تلخ ترین و شیرین ترین خاطراتتان را در طول ۲۵ سال گذشته بگوئید؟

آیت اله حائری : مردم فکر می کنند تلخ ترین روز برای من آن روزی بود که مردم ، بسیجی ها و جبهه رفته ها نیم ساعت می گفتند مرگ بر تو اما اینجور هم نبود. نامه ای از امام که از طریق آقای جنتی رسید بیان می کرد چه بسا عواملی از دشمنان اسلام و علما در بین صفوف جندا… و متعهدین رخنه کرده اند و موجب اختلاف و مشاجره شده اند و از حسن ظن آقایان استفاده کرده اند که حقیقتاً نیز همین گفته امام درست بود و من اجازه نمی دهم در آن خصوص کسی پیش من بد بگوید و اما شیرین ترین خاطره در خبرگان اول حضور داشتم در مشهد بودم که گفتند امام راحل بیمار است و از اعضا دعوت کرده اند شبانه خود را به تهران رساندم وقتی که رسیدم مقام معظم رهبری و رئیس جمهوری سابق داشتند وصیت نامه امام را می خواندند پس از آن , جلسه خبرگان تشکیل شد بنا بر مهم بودن جلسه , تقاضای نطق پیش از دستو رکردم اما به دلیل صحبتهای طولانی و در آخر تکراری سایرین این موضوع تعطیل شد و من در اولویت ماندم . بحث شورایی شدن یا فردی بودن رهبری مطرح شد و ابتدا باید مخالف صحبت می کرد آقای طاهری خرم آبادی که منشی بود گفت کسانی که نوبت صحبت کردنشان نشده می توانند صحبت کنند و از من دعوت کرد که صحبت کنم گفتم اگر قبل از اینکه ادغام نخست وزیری و ریاست جمهوری یا تبدیل شورای عالی قضائی به قوه قضائیه و انتخاب ریاست قوه قضائیه بحث شورایی شدن مطرح می شد وجهی داشت اما الان که در بازنگری قانون اساسی جریانهای شواریی را به عنوان عدم کارآیی تلقی کرده اید و مسلماً شکست خورده است این پیشنهاد قابل قبول نیست . می تون از نظر افراد مختلف استفاده کرد عیبی ندارد اما رهبر واحدتان رامعرفی کنید , سپس افراد مورد نظرتان را بگویید و از افکار آنها استفاده کنید , اما تصمیم را خودش بگیرد تا وحدت حفظ شود . پس از آن یک موافق و بعد نیز آقای جنتی به عنوان مخالف صحبت کرد و نهایتاً رهبر انتخاب شد پس از آن آنچه جالب بود این بود که آقای جنتی گفتند برویم و تسلیتی به حاج احمدآقا بگوییم خوشحالی من از این بود که حاج احمد آقا گفتند شما قلب امام را خنک کردید و بعد تعریف کردند که امام راحل در جایی به ایشان گفته بودند هر چه فکر می کنم می بینم آقا سیدعلی برای رهبری خوب است این در حالی بود که به نقل از امان در صحن خبرگان فردی معرفی نشده بود .

سوال :‌اگر یک نگاه تاریخی بکنیم روحانیت معمولاً و مجموعاً پناه و مرجع مردم بودند و نسبت با حاکمان در جبهه قرارداشتند اما پس از انقلاب وظایفش را نسبت به مردم فراموش کرده یعنی یادش رفته که نباید توجیه کننده وضع موجود باشد حتی اگر نظام را به لحاظ اعتقادی باور داشته باشد ولی باز هم نماینده دفاع از حقوق مردم است حقوقی که خداوند تعیین کرده است شما این نقد را قبول دارید فکر می کنید دلیل اینکه اکثر روحانیت به این وضع دچارند چه می باشد ؟

آیت اله حائری : اما وقتی که روحانیت با آمریکا دشمن فرا مملکتی مقابله می کند دیگر نیازی نیست با نظام حالت نقد و اعتراض داشته باشد چون نظرش به خارج است امام نیز در زمان شاه او را یک عنصر دست نشانده اجانب می دانست و با آمریکا مقابله می کرد . در زمان حال نیز چون مقابله با یک عنصر فرا ملی است کل ملت دنبال این جریان است مسأله دولت و دولتیان نیز در جریان مقابله مراحلی تحت الشعاع قرار می گیرد .

سوال :‌در بخش داخلی چه ؟ به این دلیل که دشمن قصد تضعیف دارد آنها ناچارند در جلسات داخلی داد و فریاد کنند اما بیرون صحبتی نکنند مثلاً در مورد این که آیت اله جنتی گفت گرانی ها مردم را کلافه کرده است ؟

آیت اله حائری : بله و مقام رهبری پس از این به شدت رئیس جمهوری را حمایت می کند من در جلسه ائمه جمعه سراسر کشور هم گفته ام که ما باید دریچه اطمینان باشیم و اعتراضاتی نیز بکنیم ائمه جمعه دید بالایی دارند و می توانند اعتراض کنند و مطالب خود را بگویند اما اینکه بخواهند مطالب را تحت عنوان اینکه از دل مردم بگویند بیان کنند حتی مقام معظم رهبری هم فکر نمی کنم با آن موافق باشند مقام معظم رهبری هم بعد از جنگ انتقاد شدید کردند و هم تکیه کلامشان این است که دولتها را تا وقتی سر پا هستند حمایت می کنند .

سوال :‌ بحث حمایت نیست چون انتقاد با حمایت منافاتی ندارد بحث این است که آنها نه تنها انتقاد نکردند بلکه وضع موجود را توجیه کردند اگر من عیبی را ببینم و توجیه کنم زمینه رشد آن را بیشتر کرده ام آن را تقویت نکرده ام و آن عیب می تواند فرد را زمین بزند سکوتهای روحانیت به جایی رسید که مقام معظم رهبری شخصاً مجبور شد در چندین مورد وارد عمل شود و مردمی که قرار بود در خیرات از یکدیگر سبقت بگیرند دچار احساسات متزلزل شده اند که چرا مردم سختی را تحمل کنند اما مسئولان زندگی آنچنانی داشته باشند و ادارات لوکس شوند . نمونه بعد از جنگ کشورهای دیگر را که در نظر بگیریم مسئولان و مردم کمر همت بستند اما در کشور ما مردم مجبور شدند سختی را تحمل کنند و روحانیت هیچگاه در این زمینه انتقاد جدی و عملی از خود نشان نداد .

آیت اله حائری : بعد از انقلاب در همه چیز گرایش دوستی داشتیم و عکس العمل آن پولدار شدن یک عده جماعت شد . بعضی انتقادات ، از اینجا ناشی می شود .

سوال :‌شما فکر نمی کنید ما بعد از جنگ به سمت سرمایه داری رفتیم ، با این توجیه که بخش خصوصی فعال شود رفتیم آیا معتقدید بخش خصوصی فعال شد ؟

آیت اله حائری : خیر وقتی تصدی گری دولت کار غلطی است بخش خصوصی رشد نمی کند دارایی های کاذب غیر از بخش خصوصی است دارایی های کاذب نتیجه قدرت بخش دولتی است وقتی کارها در انحصار دولت است امور بر اساس مجوز دادن انجام می شود این کارها سرمایه داری نیست . روحانیت به این دلیل سکوت کرد که انسان در واقعیت های اجرایی پی به حقایق مسائل می برد انسان فرزند تجربه اش است .

سوال :‌ اینکه انسانی دچار دنیا طلبی شود چه ربطی به تجربه کردن من و روحانی دارد ؟

آیت اله حائری : پول نوکر خوب و آقای بدی است و اکثر مشکلات به دلیل این است که کلاً سیستم پول ما اشکال دارد و همین موجب تورم است تورم را دولت ایجاد می کند با اسکناس های بدون پشتوانه .

سوال: بحث ربا و اقتصاد اسلامی خیلی مورد توجه شما قرارداد و در این باره نظرات مختلفی را در خطبه های مختلف بیان کرده اید که برخی خبرهای آن اجرایی شده و برخی دیگر اجرایی نشده است ، فکر می کنید چه مشکلی در جامعه ما وجود دارد که هنوز برخی نظرات شما نتوانسته است اجرایی شود و پس از گذشت ۲۸ سال هنوز نتوانسته ایم یک اقتصاد کاملاً اسلامی را در جامعه مان به وجود آوریم . این همه فاصله طبقاتی ، این همه جنگ فقر و غنا که روحانیت نظر خاصی دارد بر مبارزه با اقتصاد غیر اسلامی با توجه به انواع مشکلات ریز و درشت اقتصادی که در جامعه ما مردم با آن درگیر هستند ؛ فکر می کنید چه مشکلاتی وجود داشته که نظرات شما به طور کامل اجرایی نشده است ؟

کاش این سوال در مجامع پرسیده می شد کاش کنگره ای گذاشته می شد که این سؤال مطرح شود علت اینکه آقایان دنبال تقلیل بهره می روند اما به نتیجه نمی رسند این است که پول علت اصلی بهره است در زمان امام راحل مصاحبه کردم و روزنامه رسالت آن را به این صورت تیتر کرد که سیستم پولی ما غلط و غیر اسلامی است و همین موجب تورم است .

آقای دکتر احمدی نژاد نصف این راه را آمده و آن این است که گفته ربا علت تورم است رئیس جمهوری های قبلی اعلام می کردند که تورم عذر ربا است و ما تا تورم را بر طرف نکنیم نمی توانیم بهره را تنزل دهیم . آقای رئیس جمهور گفت که تا بهره را تنزل ندهیم نمی توانیم تورم را مهار کنیم این مطلب آقای رئیس جمهور نصف حقیقت است و قسمتی از جریان را آمده است . باید آقای رئیس حمهور و دیگران به این نتیجه برسند تا پول ما ثابت نشود بهره غیر قابل اجتناب است ، تا بهره بر طرف نشود تورم برطرف نمی شود تا تورم بر طرف نشود ضعیف قوی نمی شود و سرمایه گذاری ممکن نمی شود .

جایگاه این سه موضوع را باید شناخت ؛ جایگاه تأسیس پول ، جایگاه علت است و جایگاه بهره نسبت به پول جایگاه معلول است .

اما اختلاف نظر آقای احمدی نژاد با رئیس جمهوری های قبل در این است که آنها بین بهره و تورم ، تورم را علت بهره می دانستند ولی این بهره را علت تورم می داند و حق با آقای رئیس جمهور است . منتهی هیچ کدام هنوز به این نتیجه نرسیده اند که مشکل در پول رایج جهانی است . در کل جهان پول اعتباری است و در پول اعتباری بهره غیر قابل اجتناب است ؛ بهره قدرت پول اعتباری را حفظ می کند . پول اعتباری به منزله کشتی بادی است که بادبان آن بهره است ؛ چطور کشتیران کشتی بادی با انقباض و انبساط بادبان با باد که یک واقعیت خارجی است بازی می کند و بادی که بر او مسلط است به وسیله بادبان بر افراد مسلط می شود . باد مسخر می شود به وسیله بادبان در چنگ کشتیران . شما بادبان را از کشتیران بگیرید ـ بادبان حذف شود ـ کشتیران اسیر باد می شود مثل یک تکه تخته که روی دریا است می رود و می آید به هیچ مقصدی نمی تواند برسد به خاطر اینکه مسخر باد است اما اگر بادبان آمد باد را مسخر می کند ؛ بهره برای پول اعتباری بادبان است به وسیله این بادبان عوامل و شرایط خارجی که مسخر می شود بر اقتصاد به وسیله بهره تسخیر می شود یعنی چیزی که حاکم بو د محکوم می شود عالم (دنیا ) به وسیله بهره شرایط اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی حاکم بر خود را که تهدید هستند به فرصت تبدیل می کند ، چطور کشتیران به وسیله بادبان تهدیدها را به فرصت تبدیل می کند ، بهره عیناً همین کار را می کند و بهره تهدیدها را به فرصت تبدیل می کند . بهره یک حقیقت علمی است بهره را نمی شود به وسیله دستور و فرمان دو در صد کم و زیاد کنیم و یا مجلس تصویب بکند ـ چون با تصویب مجلس نیامده که با تصویب مجلس برود ـ با دیکته شرایط آمده و بدون دیکته شرایط نمی رود و شما نمی توانید در کشتی بادی پول اعتباری بنشینید و بادبانش را تعطیل کنید ، اگر این کار را کردید مسخر باد می شوید و شرایط خارجی شما را گیر می اندازد . شما اگر واقعاً می خواهید از بهره نجات پیدا کنید از این کشتی پیاده شوید . همه اهل عالم سوار این کشتی شده اند و همه آنها بهره را قبول دارند و مبارزه با بهره را مبارزه با یک واقعیت علمی می دانند ؛ بـهـره را علمی دانسته و مبــارزه با آن را غیر علـمی می دانند ،کم و زیاد کردن آن را روی فـرمول و با بـرنامه های چند سـالـه می دانند ، آنها اینـگونه هستند و دانشگاههای ما نیز بر این مبنا است .

آقای کرونی : شما برای پیاده شدن یک نسخه ارائه کردید قبلاً آن هم بر مبنای دینار برای اینکه پول پشتوانه دار با سابقه دور و دراز است ؛ راجع به رواج دینار چه صحبتی دارید ؟

آیت اله حائری : در همین موضوع هم در گذشته در روزنامه رسالت مصاحبه کرده ام ۷ مورد را در آن جا ذکر کردم و یکی از آنها این است که هرکس احکام پول رایج را با احکام درهم و دینار مثل هم بداند ، اگر او اعلم من فی الارض هم باشد ، مجتهد در حکم است . پول و موضوع را نشناخته است چون او مجتهد در موضوع نبوده . فقها فقط در این موضوع که مثلاً اگر مهریه زنی در ۱۰۰ سال قبل ۲ هزار تومان بوده و اکنون بیش از ۲ هزار تومان حق ندارد . اینها ریشه در این است که آنها که کارشناس حکم می باشند موضوع را به بازار مراجعه دادند و بازاری پول شناس نیست .

اینها می گویند پول مال است و مال تنزل قیمت آن دو برابر نیست ، من ده من گندم داده ام به کسی گندم گران می شود یا ارزان به من مربوط نیست ، ده من گندم من را باید بیاورد ، این افراد ده من گندم را با ده تومان و دویست تومان مثل هم می دانند این افراد پول را نشناخته اند ، چون پول مال نیست . آیت اله بهجت پس از این همه آمد و رفتها اخیراً به نظری خوب رسیده است اعتبار مقوم ماهیت پول است ، پول اگر مال باشد اعتبار مقوم ماهیت آن است . اگر این گونه باشد تنزل قیمت ضمان آور است نظر آقای بهجت بین نظر دیگران به واقعیت نزدیکتر است اما مستلزم عسر و حرج است ؛ چرا ؟! من اگر یک میلیون تومان از کسی گرفته باشم امروز و فردا بخواهم آن را پس بدهم با فتوای آقای بهجت اگر تورم ۱۸ درصد باشدمن باید ۵۰۰ تومان اضافه تر بپردازم چرا چون ۵/۰در هزار تنزل می کند ـ در یکسال ۱۸ درصد پایین می آید در یک روز ۵/۰ درصد ـ اینکه ما می توانیم در این جابه جایی ها این نکات را رعایت کنیم یا نه ، عسر و حرج است . عسر و حرج به خاطر پول اعتباری است ، ممتنع است که ما بتوانیم این عسر و حرج را رفع کنیم اما امتناع آن به عهده خودمان است . چرا پول اعتباری را قبول کنیم که بخواهیم در این عسر و حرج قرار بگیریم . پول اسلام پول کالایی است طلا چون کالا بوده قبول شده نه اینکه طلا بوده ، منتهی بین کالاها این کالا تغییر قیمت و نوسان قیمتش کمتر بوده دلیل آن می تواند این باشد گوسفند و نفت هم کالا است اما آنها گرفتار عرضه و تقاضای شدید می شوند و قیمتشان بالا و پایین می رود اما در مورد طلا اینگونه نیست چون هیچ کشوری متولی قیمت آن نمی باشد دینار نیز از طلا می باشد طلا ۱۴۰۰ سال است که ارزشی ثابت دارد در حالی که اگر قیمت تخم مرغ را در نظر بگیرید نسبت به سالهای نه چندان دور ۴۳ مرتبه کاهش ارزش داشته است . در این شرایط پول اسلامی ( دینار ) باید تأسیس شود تا ما بتوانیم ربا را بر طرف کنیم .

آقای کرونی : با توجه به شرایط بین المللی مشکلاتی که ریال دارد شما فکر می کنید ‌ آیا طرح دینار طرحی عملیاتی و کاربردی است ؟

آیت اله حائری : این یک جواب کلی دارد ، اجابت به تمام راههای ما برچسب غیر علمی می زنند وقتی غیر علمی تلقی شد غیر علمی هم می شود ، غیر کاربردی می شود ، وقتی غیر کاربردی شد ، تعطیل و مطرود می شود ، وقتی مطرود و متروک شد ، منزوی شده و برچسب باطله می خورد . هر چیزی حتی اسلام ، دین و ایمان را وقتی بخواهند حذفش کنند ابتدا یک ضربه غیر علمی به آن می زنند . در مقابل حرام ترین چیزها را وقتی بخواهند علمی و رایج کنند اول آن را علمی جلوه می دهند جریان علمی سازی انجام می دهند تا بتوان گفت که این کار علمی است . در مورد بهره نیز پول را اعتباری می کنند و هنگامی که پول اعتباری شد بهره علمی می شود ؛ وقتی بهره علمی شد ، عملی می شود ؛ وقتی عملی شد ، رایج می شود ؛ وقتی رایج شد و رونق گرفت ، همگانی می شود ؛ وقتی همگانی شد ، جهانی می شود ؛ بحث در این است که از علمی تا جهانی شدن چیزی است که روی حرکات خود می گذارند . جهان را بر ضد مسائل ما تحریک می کنند آنچه خودشان دارند در فرهنگ غرب را جهانی می کنند اما جهان را ضد آنچه ما داریم تحریک می کنند ، مسائل ما در جهت منفی جهانی می شود و مسائل آنها د ر جهت مثبت .

به عنوان مثال مسأله حجاب که بدون آن نمی توانیم سلامت جامعه را حفظ کنیم در اروپا چنان بی رواج است که ازدواج کمرنگ شده ، حجاب و ازدواج هر دو حق اختصاص است یک زن اگر آزاد باشد علاوه بر شوهرش با دیگران در ارتباط باشد ، هرج و مرج به دنبال خواهد داشت ؛ اما اگر این موضوع اختصاص داشت ، حتی نگاهش هم باید اختصاص داشته باشد ـ آنها از راه علمی کردن خواسته های خود جهانی می کنند . وقتی می خواهند چیزی را از ما بگیرند ، مسخره و غیر علمی اش می کنند ما در مقابل مسخره شدن حساسیت نشان داده ایم و خیلی ضرر خورده ایم . چین و هندوستان مثل ما عمل نکرده اند طب بومی آنها مسخره شد مقاومت کردند اکنون طب چینی در دانشگاهها تدریس می شود از غرب از آن استقبال می کنند ؛ طب گیاهی که در هندوستان وجود دارد رسمیت پیدا کرده ، از کشورهای دیگر برای فرا گرفتن آن می آیند اما در کشور ما طب قدیم منقرض شده به خاطر اینکه ما در مقابل مسخره مقاومت نمی کنیم این عیب فرهنگ ماست ما برای فرار از مسخره شدن عقب نشینی می کنیم در حالی که کسی که می خواهد حرف حق بزند از اولین چیزی که نباید بترسد مسخره شدن است باید و مقاومت کند ، ما را مسخره می کنند چون می خواهیم دینار را احیاء کنیم می گویند غیر علمی و غیر عملی است . تا ۵۰ الی ۶۰ سال قبل این پول رایج تمام عالم ( دنیا ) بود چگونه یکدفعه غیر ممکن شد تا آن زمان علمی بود ، اکنون غیر علمی شده برای این کار نیاز به نگهداری طلای زیاد در خزانه نیست بسیاری فکر می کنند ما باید طلا را اندوخته کنیم اگر بخواهیم دینار درست کنیم یا باید به تعداد این اسکناس ها سکه رایج کنیم مگر قرار است اگر قیمت پول ثابت شد و یا دینار شد پول اسلامی ما به دست مردم سکه بدهیم ! اصلاً این طور نیست طلا فقط به عنوان سنگ وزن با آن توزین می کنیم قیمت شی را می گوییم این اسکناس قیمت اینقدر طلا دارد و در مقابلش هر قدر کالا بخواهی تحویل می دهیم در مقابل اسکناس ، طلا نمی دهیم تا با این کار کاغذ بماند و طلا خارج شود ، مقابل اسکناس آن مقدار که کالا داریم اما به اندازه آن مقدار طلا می دهیم . شما اکنون هم به ازای ریال کالا دارید منتهی این متغیر است به وسیله تورم ؛ آن ثابت است به وسیله قیمت طلا . در حالی که شما آن پول را می توانید کارتی کنید و به اندازه یک حق امضاء ببرید ؛ مثل سیستم جدیدی که روی کار آمده نیاز نیست حتی اسکناس هم داشته باشید .

آقای کرونی : علت اینکه من از علمی بودن یا نبودن آن پرسیدم این است که بین طیف سنتی و غیر سنتی ما تعهد برای دنبال این قضایا رفتن کم است و احساس تکلیف نیست که ارزش های منسوخ شده اسلامی را بررسی می کنند .

آیت اله حائری : این حرف مقام معظم رهبری است ایشان در بحث جنبش نرم افزاری و جنبش تولید علم که بر این اساس می گوید برای اینکه با تولید علم ثابت کنیم که دینار علمی است ، ثابت کنیم که نجات از ربا علمی است ، ثابت کنیم که شما زمانی می توانید از بهره نجات پیدا کنید که پولتان از اعتباری بودن خارج شود ، علم باید بومی شود ؛ زمانی که دانش بومی شود و خودمان از خودمان علم داشته باشیم نه اینکه فقط به علم آنها اکتفا کنیم . علم آنها مصرف کنیم اما آنچه در دنیا می گوییم علم بومی خومان باشد .

آقای کرونی : برای اینکه مردم از شما بیشتر بدانند سؤالاتی می پرسم آیا شما به سینما رفته اید ؟ اهل دیدن فیلم هم هستید نظرتان راجع به سینمای ما و وضعیت آن به طور کلی چه می باشد ؟ اصلاً آیا با سینما آشنایی دارید ؟

آیت اله حائری ::‌من همیشه این حرف امام راحل را گفته ام که ما با سینما مخالف نیستیم ما با فحشا مخالفیم . یعنی اینکه سینما را قبول داریم . روزی خواهرم به من گفت که علیرضا پسرش ( در دوره شاه بود ) می خواهد در کارهای هنری و سینما برود به او گفتم اسلام همه چیز می خواهد و هیچ چیز هم مانند هنر نمی شود . علیرضا شجاع نوری که فیلم روز واقعه را ساخت همان خواهر زاده من است و این موضوع را که تعریف کردم مربوط به ۲۰ سال قبل از پیروزی انقلاب است .

آقای کرونی : حاصل آن هم شد فیلم روز واقعه که به اندازه چندین مرثیه انسان را منقلب می کند .

آیت اله حائری : خودم هم به سینما رفته و آن را نگاه کردم ؛ فیلم به قول یک روحانی ؛ محصول ۲۰۰ روز کار ۲۰۰ نفر است و کار زیادی در یک فیلم فشرده شده است .

آقای کرونی : آیا فیلم مارمولک را دیده اید ؟

آیت اله حائری : در این فیلم ظلمی شد به روحانیت ، مخصوصاً با حساسیتی هم که خودشان نشان دادند بدتر شد یعنی قبل ترها ما کسانی که می خواستند به روحانیت سنگ بزنند ، سنگی نداشتند این فیلم مثل سنگی در اختیار شان قرار گرفت ؛ حساسیت خودشان و روش فیلم ؛ پس از این فیلم اگر کسی بخواهد روحانی را اذیت کند به او می گوید مارمولک . وقتی می داند آنها حساس می شوند ، این موضوع تشدید می شود . این یک فیلم جامع نبود .

آقای کرونی : فیلم های دیگری هم در خصوص روحانیت ساخته شده فکر می کنید تصویر روحانیت در تلویزیون ، سینما و سایر هنر ما واقعی است و تصویر واقعی زندگی آنها است ؟

آیت اله حائری : علت دارد که نمی شود ما هنر سینما را دست کم گرفتیم و به جای اینکه فعال به آن برخورد کنیم ، منفعل بودیم . اگر ما فعال برخورد کرده بودیم با سینما اینگونه نمی شد یعنی چی ؟! پس از تحصیلات در زمینه روحانیت ، عده ای می روند پیش نماز می شوند و عده ای منبری و عده ای قاضی می شوند خلاصه هر کسی در رشته ای می رود یکی هم برود در رشته های سینما ، کارگردان ، فیلم نامه نویس ، نمایش نامه نویس و بازیگر شود کار کند ، بعد که کار کردند خودشان بلد می شوند چگونه از خودشان دفاع کنند ،کارگردان فیلم مارمولک می خواسته از روحانیت دفاع کند اما دفاع احمقانه ای کرده نه که مقرضانه ، سواد او و تقوایش خوب بوده اما مشکل در عقلش بود امام راحل فرمود که سه صفت برای کسی که می خواهی برایت کار کند در نظر بگیر با سواد باشد ، با تقوا باشد و عاقل باشد ؛ اگر این یک موضوع میسر نیست باسواد نیست اما عاقل باشد نویسنده این فیلم هم در قسمت سوم مشکل داشته او هم با سواد و هم با تقوا بوده اما عاقل نبود .

آقای کرونی : شما گفتید قبل از انقلاب گفته اید که ما به سینما گر مسلمان هم احتیاج داریم ، حال نظر شما در رابطه با یکی از مسائل چالش برانگیز ودینی و فقهی چون موسیقی چیست ؟ این تعارض تاریخی گویا هنوز برجا مانده و اهالی دین چندان میانه خوبی با موسیقی که می تواند تبدیل به ابزاری برای اهل باطل درآید ندارند در صورتی که ما معتقدیم هر چیز حلال حتماً علمی و عقلانی هم هست و هر چیز حرام حتماً غیر عقلانی و غیر علمی است . با مجموع این شرایط بررسی شده که موسیقی روی خیلی مسائل حتی رشد گل و حیوانات تأثیر گذار است انسان نیز که جای خود دارد . شما حد و مرر موسیقی را چه می شناسید و آیا موسیقی گوش می کنید ؟

آیت اله حائری : ‌وقتی می گویید موسیقی ، موسیقی را باید اول تعریف کرد خودتان از موسیقی چه می دانید ؟

آقای کرونی :: قطعاً هر موسیقی جاری در طبیعت و هر موسیقی ساخته شده انسان . موسیقی طبیعت همه می توانند از آن استفاده کنند و در ذات زندگی نهفته است اما موسیقی چالش برانگیز است، موسیقی مصنوعی که فقها با آن مشکل داشته اند در دوره های مختلف تا زمانی که رسید به صدا و سیما .

آیت اله حائری : حالا من از شما سؤال می کنم آیا برای این چیزی که از من تصویرش را می خواهید خودتان تصور کرده اید؟ شما از موسیقی چه فهمیده اید؟

آقای کرونی : موسیقی را در دو وجه دیده ام یک وجه آن موسیقی طبیعی و جاری است که در طبیعت وجود دارد مثل صدای شرشر آب.

آیت اله حائری : این موسیقی ای است که همه دوستش دارند و هیچ کس هم با آن مشکلی ندارد .

آقای کرونی : ساده تر بگویم میانه تان با ساز و آواز و آنچه تحت عنوان موسیقی عوام رایج است را می خواهم بدانم و حد و حدود موسیقی ای که در صدا و سیما شنیده می شود را می خواهم بدانم ؟

آیت اله حائری :: شما می دانید پیغمبر ما (ص) یتلوا علیهم آیاته او چنان زیبا بود که مردم وقتی می دیدند ، مسحور او می شدند . یا امام سجاد (ع) وقتی قرآن خواندنش را می شنیدند سقاها نمی توانستند حرکت کنند ، توقف می کردند . یادم می آید در مدرسه حجتیه قرآن می خواندم بعد که آمدم یکی از طلبه ها حرفی زد من اصلاً متوجه نبودم او می شنید ، میخکوب شدم . این چیزی طبیعی در قسمتهای کلی است اما این که حد و مرز موسیقی خوب و بد کجاست ؟ حلال و غیر حلال کجاست ؟ گاهی ما می بینیم طالبان را که اجازه حمام رفتن به زنان را نمی دادند . از یکی از علما در این رابطه پرسیدم ، گفت : این افغانی ها عمل به حدیث می کنند و هر چیزی که حدیث باشد را اجرا می کنند اما با تحلیلی اشتباه . در مورد موسیقی ای که در اسلام ممنوع می شود بسیاری از آن خارجیه است ، در تعبیرات قرآنی و احادیث نیز کمه لهو خیلی جامع و مانع خوبی می باشد . لهو یعنی غفلت ما اگر در انسان شناسی مبنا داشته باشیم ، هر امری که موجب می شود فطرت حاکمیت مطلقه پیدا کند بر طبیعت این دوره غفلت است ، این دوره غفلت دوره لهو است . در زمان امام صادق (ع) خواندن در مجالسی اتفاق می افتاد که در آن شرب خمر و فسق و فجور رخ می داد و اشعاری که بر جای مانده که از فیلمهای مبتذل مبتذلتر است اما اسلام آنها را رد می کند چرا که اینها شعر را در راه دیگر می بردند اینها مسائل خارجیه است شعر می تواند روح القدسی هم باشد شعر یک دست رد نشد راهی هم برایش پیدا شد .طبل ، شیپور و بوق موسیقی است که در قرآن هم سور آمده است با این حال اگر برای لهو استفاده شود ، می شود آلت لهو اگر آلت موسیقی برای لهو هم استفاده شود مشترک است چیزی که مشترک است اگر در موارد لهوی استفاده شد احکام آن را حرام اعلام می کند . نمی توان از چیزی که اسلام مشابه آن را گذاشته سوء استفاده کرد .

آقای کرونی : شما اهل کار هنری بوده اید ؟

آیت اله حائری : هیچ انسانی نمی تواند بدون هنر باشد منتهی بعضی ها استعدادشان به دلیل شرایطشان به فعلیت می رسد و برای برخی کمتر ، انسان وقتی حسنش زیاد می شود از نثر به شعر می رود .

وقتی حضرت زینب توسط ابن زیاد سرزنش می شد و کلماتی را که به کار برد و سپس سخنرانی کرده ابن زیاد نتوانست او را تحسین نکند . مسجع شدن بر اساس یافتن و ردیف کردن نیست یک حرکت طبیعی است یعنی هر کسی دلش آتش بگیرد صحبتش منظوم می شود نظم چیزی ارادی و انتخابی نیست . من در زندان بودم زمانی که می خواستم برای مادرم نامه بنویسم دیدم دلم آرام نمی گیرد چند بیتی را در وصف او سرودم

در موضوع موسیقی آن زمان اگر می گفتند موسیقی واقعاً آلات لهو بود امروز هم اگر آلات لهو باشد آموزش تکثیر ترویج و به کاربردن آن درست نیست اما اگر اینها را آلات خیر کنند و بتوانند در ذکر هم مؤثر باشند مثل تجوید قرآن در خواندن تفاوت ذکر و لهو در فطرت و طبیعت است موسیقی فطرت موسیقی آزاد سازی فطرت است موسیقی طبیعت آزاد سازی طبیعت از ممانعت های فطرت است .

آقای کرونی : فکر می کنید ازدواج برای جوانان راحت است ؟

آیت اله حائری : وقتی به شاه گفتیم نه ، گفتیم انقلاب اسلامی می خواهیم اما با فشار شرق و غرب عمل می کردیم اعتقاد و ادعایمان اسلام بود اما دو واقعیت این در فشار بر ما اثر داشت نتیجه آن دولتی کردن تمام امور بود چرا که قبل از آن گرفتار سرمایه داری بودیم و ضد سرمایه داری دولتی کردن بود حالا فهمیدیم ایده مان اشتباه بوده این موضوع فرصتی را از ما گرفت همان زمان آقایی می گفت یک صدم حقوقتان را بدهید شما را صاحبخانه می کنیم اکنون اگر کسی بگوید صددرصد حقوقم را می دهم نمی توانیم او را صاحبخانه کنیم چرا اینجور شد ؟ علتش این بود که داشته های اسلام تخریب شد شیوه دیگران تجلیل شد آقای احمدی نژاد اکنون موجی در برابر این فکر شده است که خودت باش حرفهای اسلام و خودت را روی کار بیاور و اجرا کن که یکی از حرفهای اسلامی پول اسلامی است حقوق ترقی کرده اما تورم هم بالا رفته است این مشکل به وجود آمد چون تشکیل خانه مشکل شده و تشکیل خانواده هم با مشکل مواجه می شود و در این صورت ارتباطات فرا ازدواجی رایج می شود یعنی طرف نمی تواند با مساله ازدواج دائم غریزه خود را تأمین کند بدین وسیله اسلام تحقیر می شود به زنها می گویند زن صیغه ای تا احساس کند ازدواج موقت سبک کننده و تحقیر کننده او است این افکار شیطانی یکی از کارهای ما در احیاء اسلام این است که برچسب های شیطانی را از روی احکام اسلامی برداریم و در بسته بندی متناسب با زمان آن را رایج کنیم وقتی راسل گفت ازدواج آزمایشی ما می گوییم در اسلام ازدواج موقت داریم این درست نیست ما باید از همان سلیقه راسل استفاده کنیم شما می دانید ازدواج موقت به عنوان ضمیمه آشنایی در خانواده ها رایج شده در مدت زمانی قبل از عقد دائم عقد موقت خوانده می شود در حالی که در ۳۰ سال قبل این امر منفور بود الان این مرحله شکسته و رایج شده است . ممکن است آنها قبل از اینکه بخواهند حرف آخر را به هم بزنند یک ماه با هم زندگی کنند پیشنهاد راسل این است که دختر و پسر قرار موقتی با هم بگذارند اگر توانستند با هم زندگی دائم داشته باشند ازدواج کنند چگونه می توان فردی را بدون هیچ آشنایی دقیقی برای همیشه انتخاب کرد ؟! بسیاری از ازدواجها ناکام بوده اما هر دو با هم پیر شده اند این یعنی عمری مثل سوهان یکدیگر را تراشیده اند و زندگی ای جهنمی گذرانده اند از ناسازگاری اما طلاق نگرفتند و فرزندانی عقده ای هم بر جا میگذاشتند این غلط است .

آقای کرونی : بحث دیگر در جامعه ما بحث معضلاتی است مثل اعتیاد اما عده ای آن را بر عهده دین می اندازند و توجیهشان این است که از آنجا که مشروبات حرام است اما مصرف مواد مخدر منع دینی ندارد و از آنجا که اهل دین و روحانیت اقدامی در این خصوص نمی کنند افراد ترجیح می دهند گرفتار حرام نشوند برای همین به سراغ مواد مخدر می روند نظرشما در این رابطه چیست ؟ آیا مصرف مواد مخدر منع دینی دارد ؟

آیت اله حائری : گاهی عذر و وقاحتی که انسان پیدا می کند برای کاری برای از حکم گریزان شدن است می شود از عرفان برای سلب مسئولیت از آن سوء استفاده کرد در مسأله مخدر هم زمانی تشخیص نمی دادند که این زهر است وقتی اطباء می گویند که مضر است نباید این موارد را توجیه کرد .
در زندان دندانم درد می کرد امکانات نداشتیم در بند اشرار مرا گذاشته بودند در آن موقع بساط تریاک برایم آماده کردند در حالی که من از درد اشک می ریختم در آن موقع گفتم اگر کسی از دندان درد می میرد بگذارید بمیرد اما این چیزها را به او ندهید .

آقای کرونی : هیچ گاه در عمرتان دود نکشیده اید؟

آیت اله حائری : وقتی گوش بچه هایم درد می گرفت سیگار را می مکیدم و به گوششان فوت می کردم آرام می شدند همین نشان می دهد که این چقدر خطرناک است گوشی که از شدت درد نمی گذاشت بچه بخوابد او را آرام می کرد . خدا باید کمک کند نباید مغرور شد به درگاه او و متکبرانه گفت من تا اکنون این کار را نکرده ام چون در معرض امتحان سخت او قرار می گیریم .

آقای کرونی : در این سالها که شما فعالیتهای مختلفی در زمینه های اقتصادی کشاورزی و …. داشته اید کسانی به شما نزدیک شدند و سپس صاحب اسم و رسمی شدند عملکرد آنها با تفکرات شما همسو نبود من خودم قضاوتی نمی کنم اما آنچه مردم می گویند افرادی که در فلاحت در فراغت یا ساختمان سازی با شما نزدیک بودند ـ بارها و بارها این موضوع هم گفته می شود که روحانیت پدر مهربان جامعه است ـ ولی کسانی می گویند آقای حائری در انتخاب آنها اگر دقت بیشتری می کردند حرف و حدیثها کمتر می شد شما این قضیه را قبول دارید ؟ آیا این را حرف لغو مردم می دانید یا بر این قضیه واقفید ؟ شما سالها در مسجد شمشیرگران کلاس داشتید قطعاً نیروهایی را تربیت کرده اید و کسانی بوده اند که در مکتب شما بزرگ شده اند و رشد کرده اند پس نمی توانید بگویید دستتان خالی بوده است در این رابطه توضیح می دهید ؟

آیت اله حائری : چرا دنیا آفریده شد برای اینکه انسان در دنیا بیاید و باطنش را ظاهر کند در یک نظام سوسیالیستی که مالکیت خصوصی نیست چگونه انسانها خودشان را ظاهر می کنند از این جهت در جایی که فرصت حرکت پیش می آید در این فرصت حرکت می تواند مثل شب قبر می باشد که یک شبش به اندازه هزار ماه است یعنی ۸۰ سال عبادت کار یک شب را نمی کند می تواند هم یک شب قدر باشد که حسنه ۸۰ سال را تأمین کند این بستگی به فرد دارد اما وقتی انسان معلم است غیر از وقتی است که دارد ۵۰۰ هکتار زمین را تبدیل به باغ می کند این باغ وقتی ۸۰۰ هزار تومان است تا وقتی که یک قطعه آن می شود ۲۰ میلیون تومان تفاوت دارد ، همه را تکان می دهد کسی که مالک یک قطعه زمین است این در زندگی او تکان دهنده نیست و وضع زندگی و لباس او را تغییر نمی دهد همین ۲۰ میلیون تومان را جایی بگذارد ماهانه بیشتر از حقوقش گیرش نمی آید این آفت کار غلطی است که در جامعه ما است وقتی ما پول اسلام را احیاء نکردیم هر کسی قیمتش یک مبلغی می شود .

یک استاد دانشگاه نهایت حقوقش چند است ؟ با بهره ۱۷ درصد که الان رایج است ماهی ۵۰۰ هزار تومان بهره چقدر سرمایه گذاری و سپرده ثابت است شبی ۱۰۰ هزار تومان در سال ۱۷ هزار تومان در ماه ۱۵۰۰ تومان معنای این چیست یعنی یک استاد ۴۰ میلیون تومان می ارزد یعنی یک آدم دیوانه ای ۴۰ میلیون تومان را در بانک بگذارد بدون هیچ زحمتی ماهی ۵۰۰ هزار تومان گیرش می آید در حالی که یک استاد برای به دست آوردن آن باید زحمت بکشد شب مطالعه کند روز درس بدهد تا گیرش بیاید اما او بدون زحمت می آید خیلی فرق می کند یعنی خود استاد به دلیل استاد بودن اینقدر دریافت نمی نمی کند استاد به دلیل اینکه کار بکند پول دریافت می کند اما فرد دیگر چه معنای آن این است که ۴۰ میلیون تومان قیمتش از یک استاد خیلی بیشتر است این نابسامانیها در جامعه است وقتی کسی معلم است مزد کارش فرق دارد وقتی این فرد دو قطعه پیدا می کند پولی دیگر پیدا می کند یا باید این کارها را تعطیل کند که عده ای این تناقض بر ایشان ایجاد نشود یا اینکه این همه امکانات را بیشتر استفاده کنیم در هوای شهر شیراز اگر یک هزارم آنچه می تواند به باغ تبدیل شود باغ شده این سود را دارد ۹۹۹ مورد بیکار شده اگر اینها را مورد استفاده قرار می دادیم از تقاضا کم می شد و به عرضه اضاف می شد این سود کلان هم به وجود نمی آمد سیاست انقباضی موجب گران شدن می شود و این گران شدن پول اضافه هر جا برود مگر اولیاء ا… باشد که او را دگرگون نکند .معلمی که دستش نیامده و آن کسی که آمده کدامشان پاک ترند او اگر پولی به دست آورد با آن چکار می کند ممکن است به فکر جامعه باشد و در راه خدا خرج کند .

آقای کرونی : شما تفاوتهایی با خیلی روحانیون دارید ـ من مقام معظم رهبری را به خاطر تفکراتشان حتی اگر رهبر هم نشده بودند دوست داشتم شما هم تفاوتهای بارزی با روحانیون نسل خود دارید شما انگلیسی صحبت می کنید شما آزادانه می آیید و در مجامع ورزشی و مجامع مختلف حضور پیدا می کنید مسابقه می گذارید وحضوری زیبا دارید فکر نمی کنید روحانیت ما نیاز به تکان خوردنی اساسی دارد البته تحولات خوبی را شاهدیم از جمله روحانیونی که وبلاگ می نویسند و منتها شما فکر نمی کنید بنیاد روحانیت نیاز به یک به روز شدن داشته باشد که بتواند تأثیر گذاری بیشتری داشته باشد علی الخصوص طلبه های جوان من شنیدم که در سپاه مطالبی از عنایت رهبری باب شده است تا پس از ۱۵ سال کسانی بازنشست شوند تا افراد جدید را با سوم راهنمایی پاسدار نگیرند با دیپلم مهم خیلی کم می گیرند می خواهند سپاه یک سازمان کامل نظامی بگیرد با دانشکده افسری وارد سازمان شوند و دستگاه نظامی قوی شود در حوزه هم شاهد تفاوتهایی در نحوه طلبه گیری بوده ایم اما نظر شما چیست که روحانیت کار آمدتر و کار آمدتر شود .

آیت اله حائری : در صورتی که مدرک گرایی رشد نکند اما تخصص رشد کند خوب است مراجع ما هیچ مدرک اجتهادی ندارند مدرک آنها عملشان است حوزه این امتیاز بزرگ را دارد که مصرف شخص عملش است به حالت مدرک گرایی دانشگاه نیفتد که طرف مدرک دارد اما زمانی که در حوزه علمی کاری کوچک را می خواهد انجام دهد ناتوان است مسأله مدرک کافری یک واقعیت است گاهی طرف تواناست مدرک ندارد گاهی ناتوان است مدرک دارد حوزه وارد فنون جدید بشود اما حالت مافوق مدرک بودن خود را از دست ندهد مدرک موضوعیت پیدا نکند اینها در عمل مهم است .

آقای کرونی : اخیراً سایت و پایگاه اینترنتی شما فعال شده است شما با اینترنت کار می کنید ؟

آیت اله حائری : من برای این سایت گفتم این شعر را بنویسند :‌

دندان که بر دهان نبود خنده بد نماست دکان بی متاع چرا واکند کسی

اگر آمدند به این سایت دکان بی متاع است من با کامپیوتر زیاد کار می کنم مخصوصاً برای جستجوی مطالب کامپیوتر حقیقتاً جای به هزار کتاب برای من کار می کند آن هم دو هزار کتابی که هر وقت هر جایش را بخواهم به من می دهد این خیلی نعمت بزرگی است .

آقای کرونی : معاون آقای خاتمی وبلاگ نویس بود آقای احمدی نژاد هم وبلاگ نویس است استفاده از این تکنیکهای روز را چگونه می بینید ؟

آیت اله حائری : خیلی خوب است ما روحانیون جمع می شدیم در خانه ای و روضه می گرفتیم و عده ای بر ما خشم می گرفتند اما اکنون می رویم روی سایت و یک عالمی پای صحبت هایمان می نشینند این نعمتی بسیار بزرگ است نمی شود احساس کرد که این اینترنت چه نعمت عظیمی است .

آقای کرونی : نسل هم سن و سالهای من نسل سومی ها و بچه های بعد از انقلاب تفاوتشان این است که خیلی بی پروا صحبت می کنند راحت شک می کنند ، اعتراض می کنند و گاهی بنیانی ترین اعتقادات را زیر سوال می برند یا بهتر بگویم مورد تشکیک قرار می دهند شما تا حالا برخورد داشته اید با بچه های این نسل در این رابطه که خیلی صریح انتقاد کند ؟

آیت اله حائری : در جوانی به آقای بهجت گفتم من در مورد خودم شک می کنم که مسلمان هستم یا نه به خاطر اعتقاداتی که می بینم وقتی دست می دهم می ترسم برای دیگران اشکال ایجاد کند آقای بهجت گفت اگر با دیگرانش بود میلی چرا ظرف مرا بشکست لیلی . گفت می خواهند تو را از نو بسازند وقتی بخواهند چیزی را بسازند ابتدا خرابش می کنند و بعد نوسازی . پیش آمده که از من جوانان سؤال کنند در مواردی که برای خودم پیش آمده راحت می توانم پاسخگو باشم و راهنمایی کنم اما اگر برای خودم پیش نیامده بود در راهنمایی به خطا می رفتم اگر کسی قبلاً جاهل نباشد نمی تواند عالم باشد عالم آن کسی است که قبلاً جاهل بوده عالم باید دوره آنها را گذرانده باشد اگر کسی دوره آنها را نگذرانده باشد نمی تواند کار کند .

آقای کرونی : برگردیم به سال ۱۳۳۴ شما می خواستید به دانشگاه بروید نتوانستید و سپس طلبه شدید

اگر شما وارد دانشگاه شده بودید روال زندگیتان تفاوت داشت ؟

آیت اله حائری : فکر می کردم اگر دانشگاه قبول می شدم خوشبخت بودم حتی یکی دو سال پس از طلبگی هم همین احساس را داشتم بعد وقتی به عواقب کار نگاه کردم و مهندس ها را دیدم خوشحال شدم .

آقای کرونی : به گذشته که نگاه می کنید از کلیت زندگیتان راضی هستید ؟

آیت اله حائری : بله به خاطر اینکه دوره غفلت پدر و مادرم من تربیت شدم و هیچگاه به توصیه کسی درس نخواندم هیچ وقت در دوره تحصیل از من نپرسیدند نمره ام چند بود از من غافل بودند و هیچ تصرفی بر من نداشتند و من هیچ وقت هیچ درسی را برای مدرک نخواندم .

سوال به عنوان آخرین سؤال در سالهای گذشته خیلی مسائل ریز و درشت بود که تحت عنوان دین انجام شد در حالی که هیچ توجیهی نداشت و روحانیون سکوت کردند ؟

آیت اله حائری : بارها در خطبه های نماز جمعه تذکراتی داده ام که حق ندارید با جوانها که بچه های دین هستند به عنوان دین برخورد کنید .